Việc phụ nữ đến giai đoạn mãn kinh là hiện tượng sinh lý tự nhiên nhưng lại gây ra rất nhiều thắc mắc, trong đó nổi bật là câu hỏi: phụ nữ hết trứng có kinh nguyệt không? Việc tìm hiểu kỹ về mối liên hệ giữa nang trứng, hormone sinh dục và chu kỳ kinh nguyệt là cực kỳ quan trọng để hiểu đúng về sức khỏe sinh sản và nội tiết tố nữ.
Quá trình sản xuất trứng và sự hình thành kinh nguyệt
Vòng đời nang trứng ở phụ nữ
Phụ nữ khi sinh ra đã sở hữu khoảng 1-2 triệu nang noãn chưa trưởng thành trong buồng trứng. Tuy nhiên, chỉ khoảng 300-500 trứng sẽ chín và rụng trong suốt đời sống sinh sản (từ tuổi dậy thì đến mãn kinh). Mỗi chu kỳ, một nhóm nang trứng được huy động vào giai đoạn phát triển, nhưng chỉ một (hoặc hiếm khi nhiều hơn) sẽ trở thành trứng trưởng thành để rụng nếu không có rối loạn nội tiết hoặc can thiệp y tế.
Vai trò của buồng trứng và hormone điều hòa chu kỳ kinh nguyệt
Buồng trứng ngoài sản xuất trứng còn có nhiệm vụ tiết ra hormone sinh dục nữ như estrogen và progesterone. Những hormone này điều hòa toàn bộ chu kỳ kinh nguyệt thông qua tác động đến vùng dưới đồi – tuyến yên và tác động trực tiếp lên niêm mạc tử cung. Khi có trứng rụng, nồng độ hormone tăng sẽ kích thích làm dày niêm mạc tử cung để sẵn sàng đón trứng đã thụ tinh. Nếu không thụ tinh, nồng độ hormone giảm, gây bong niêm mạc và gây ra kinh nguyệt.
Khi nào phụ nữ hết trứng? Các dấu hiệu nhận biết
Tiền mãn kinh, mãn kinh
Thời điểm phụ nữ hết trứng thường rơi vào giai đoạn tiền mãn kinh đến mãn kinh, dao động trong độ tuổi từ 45-55. Mãn kinh được xác định khi một người phụ nữ không có kinh trong 12 tháng liên tục và không do bất kỳ nguyên nhân bệnh lý hay phẫu thuật nào. Lúc này, buồng trứng không còn chức năng phóng noãn và sản xuất hormone sinh dục.
Dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng
Những dấu hiệu chính gợi ý buồng trứng đang hết trứng hoặc giảm chức năng bao gồm: chu kỳ kinh nguyệt kéo dài hoặc không đều, bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm, thay đổi tâm lý (dễ cáu gắt, lo âu, trầm cảm nhẹ), giảm ham muốn, khô âm đạo và loãng xương. Một số phụ nữ có thể trải qua tình trạng này sớm hơn do suy buồng trứng sớm hoặc cắt bỏ buồng trứng.
Hết trứng thì có kinh nguyệt không?
Lý giải về cơ chế sinh lý học
Với sự kết thúc của quá trình rụng trứng, đồng nghĩa với việc buồng trứng không còn sản xuất estrogen và progesterone đáng kể. Chính vì sự suy giảm hormone này, niêm mạc tử cung không thể phát triển, không bong tróc như trước nên **phụ nữ hết trứng sẽ không còn kinh nguyệt**. Đây là cơ chế tự nhiên của mãn kinh hoàn toàn và đánh dấu giai đoạn kết thúc khả năng sinh sản của người phụ nữ.
So sánh trường hợp hết trứng tự nhiên và do bệnh lý, phẫu thuật
Hết trứng có thể xảy ra do nguyên nhân tự nhiên (lão hóa sinh học), bệnh lý (suy buồng trứng sớm, teo buồng trứng) hoặc do phẫu thuật (cắt buồng trứng). Trong cả ba trường hợp, nếu buồng trứng ngừng hoạt động hoàn toàn thì kinh nguyệt sẽ mất đi. Tuy nhiên, ở người chỉ mất một bên buồng trứng, buồng trứng còn lại vẫn có thể duy trì chu kỳ rụng trứng và kinh nguyệt.
Các trường hợp đặc biệt: suy buồng trứng sớm, cắt buồng trứng, teo buồng trứng
Suy buồng trứng sớm và kinh nguyệt có thể còn không?
Suy buồng trứng sớm là tình trạng buồng trứng ngưng hoạt động trước tuổi 40, thường đi kèm với rối loạn kinh nguyệt. Phụ nữ bị suy buồng trứng có thể vẫn có kinh nguyệt, nhưng chu kỳ sẽ thất thường, không dự đoán được và chỉ xảy ra khi hoạt động nội tiết còn đủ để tạo một chu kỳ rụng trứng tạm thời. Tuy nhiên về lâu dài, khả năng có kinh nguyệt sẽ mất hẳn.
Chỉ cắt một bên buồng trứng thì kinh nguyệt có biến mất không?
Trường hợp chỉ cắt một bên buồng trứng (oophorectomy bên), buồng trứng còn lại vẫn có thể đảm nhiệm việc tiết hormone và phóng noãn nên kinh nguyệt vẫn diễn ra bình thường. Phụ nữ có thể duy trì chu kỳ kinh nguyệt cho đến khi buồng trứng còn lại bước vào giai đoạn mãn kinh sinh lý.
Teo buồng trứng và rối loạn kinh nguyệt
Teo buồng trứng là quá trình buồng trứng giảm kích thước và mất dần chức năng nội tiết lẫn sinh sản. Điều này dẫn đến việc trứng không chín, không rụng và hormone sinh dục bị suy giảm đáng kể, từ đó gây mất kinh hoàn toàn. Một số trường hợp có thể bị rong kinh, ít kinh hoặc không kinh nếu quá trình teo diễn ra không đồng đều.
Hết trứng – Tác động tâm lý và sức khỏe tổng quát ở phụ nữ
Thay đổi thể chất, tâm lý khi mãn kinh hoặc hết trứng
Việc **hết trứng** không chỉ ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt mà còn khiến cơ thể phải điều chỉnh mạnh mẽ về nội tiết tố, gây ra nhiều thay đổi tâm sinh lý. Triệu chứng thường gặp là bốc hỏa, mất ngủ, khô âm đạo, giảm trí nhớ, mất khối lượng xương, tăng nguy cơ loãng xương và bệnh tim mạch. Về mặt tâm lý, cảm giác đánh mất khả năng sinh sản hoặc vẻ nữ tính đôi khi trở thành cú sốc tinh thần với nhiều phụ nữ.
Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng, phòng ngừa bệnh lý
Chăm sóc sức khỏe sau khi mãn kinh cần sự đồng bộ giữa chế độ dinh dưỡng, tập luyện và theo dõi y tế. Phụ nữ cần bổ sung thực phẩm giàu canxi và vitamin D để giảm nguy cơ loãng xương, duy trì chỉ số BMI hợp lý, ngủ đủ giấc và luyện tập thể chất điều độ. Khám sức khỏe định kỳ để kiểm soát nguy cơ tăng huyết áp, tiểu đường hoặc bệnh lý tim mạch là điều không thể thiếu. Ngoài ra, việc tư vấn tâm lý hoặc tham gia hỗ trợ cộng đồng sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống tinh thần đáng kể.
Kết luận
Vậy, **phụ nữ hết trứng có kinh nguyệt không?** Câu trả lời là không, vì trong điều kiện buồng trứng không còn hoạt động, quá trình rụng trứng không xảy ra, không có hormone điều hòa chu kỳ thì niêm mạc tử cung sẽ không bong dẫn đến mất kinh. Tùy từng nguyên nhân sinh lý hay bệnh lý, quá trình này có thể diễn ra dần dần hoặc đột ngột. Phụ nữ cần được trang bị kiến thức đầy đủ để sẵn sàng ứng phó với giai đoạn này về cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.
Nguồn tham khảo
[1] Vinmec: “Sau cắt bỏ buồng trứng có kinh nguyệt không?”
[2] Hello Bacsi: “Cắt buồng trứng có còn kinh nguyệt không?”
[3] Diag.vn: “Suy buồng trứng là gì? Phụ nữ hết trứng có kinh nguyệt không?”
[4] Cleveland Clinic (2023): Menopause – Symptoms and Treatment.
[5] Mayo Clinic: Premature Ovarian Failure – Symptoms and Causes.
[6] WHO: Menopause and HRT Guidelines.
[7] NIH: The Menstrual Cycle – Endocrinology Overview.
[8] SOGC (Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada): Managing Menopause Early and Safely.
Bài viết của: Biên tập viên Drip Hydration




