Bốc Hỏa Ở Nam Giới: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Giảm Nhanh

Hiện tượng bốc hỏa thường được nhắc đến ở phụ nữ tiền mãn kinh, nhưng thực tế, nam giới cũng có thể trải qua tình trạng này. Hiểu rõ về bốc hỏa ở nam giới là bước đầu tiên để kiểm soát hiệu quả những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng sống.

Bốc hỏa ở nam giới là gì?

Khái niệm bốc hỏa

Bốc hỏa là hiện tượng tăng nhiệt cơ thể đột ngột, thường kèm theo cảm giác nóng bừng mặt và phần trên cơ thể, tim đập nhanh, ra mồ hôi, nhất là vào ban đêm. Ở nam giới, hiện tượng này xảy ra do sự rối loạn trong điều hòa nội tiết tố, chủ yếu là testosterone.

Sự khác biệt giữa bốc hỏa ở nam và nữ

Dù có biểu hiện tương tự, bốc hỏa ở nam giới thường diễn tiến âm thầm và ít được chú ý hơn nữ giới. Ở phụ nữ, hiện tượng này liên quan đến sự suy giảm estrogen, còn ở nam, nguyên nhân chủ yếu là testosterone thấp hoặc mất cân bằng trục nội tiết dưới đồi – tuyến yên – tinh hoàn.

Triệu chứng bốc hỏa ở nam giới

Biểu hiện thường gặp

Các triệu chứng phổ biến gồm cảm giác nóng bừng vùng ngực, cổ và mặt, đỏ da, vã mồ hôi, tim đập nhanh, dễ cáu gắt hoặc thay đổi tâm trạng đột ngột. Một số nam giới còn cảm thấy lạnh sau cơn bốc hỏa.

Thời gian, tần suất xuất hiện

Cơn bốc hỏa thường kéo dài từ vài giây đến vài phút. Tần suất có thể từ vài lần mỗi tuần đến vài lần mỗi ngày tùy mức độ rối loạn nội tiết và yếu tố đi kèm.

Các dấu hiệu nhận biết kèm theo

Ngoài cảm giác nóng đột ngột, người bệnh có thể gặp rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi, giảm ham muốn tình dục, khó tập trung và tình trạng hồi hộp không rõ lý do.

Nguyên nhân gây bốc hỏa ở nam giới

Suy giảm hormone testosterone

Testosterone đóng vai trò quan trọng trong điều hòa nhiệt độ, tâm lý và chức năng sinh dục ở nam giới. Khi mức testosterone giảm mạnh do tuổi tác hoặc bệnh lý, cơ thể dễ phản ứng bằng cơn bốc hỏa.

Do bệnh lý về tinh hoàn, tuyến thượng thận

Các tổn thương hoặc suy giảm chức năng tinh hoàn, tuyến yên hoặc tuyến thượng thận có thể ảnh hưởng đến cân bằng hormone nam, nguy cơ gây bốc hỏa kèm theo các rối loạn nội tiết khác.

Tác dụng phụ của thuốc điều trị

Liệu pháp ức chế androgen thường dùng trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt là nguyên nhân phổ biến gây bốc hỏa ở nam giới. Thuốc chống trầm cảm, corticosteroid, thuốc giãn mạch cũng có thể góp phần gây rối loạn này.

Áp lực, căng thẳng tâm lý

Stress kéo dài ảnh hưởng trực tiếp đến trục não bộ – nội tiết, gây rối loạn điều hòa hormone. Các tình trạng lo âu, trầm cảm cũng làm exacerbation tình trạng bốc hỏa.

Yếu tố môi trường, thói quen sống

Thức khuya, sử dụng rượu bia, chất kích thích, hút thuốc lá và không rèn luyện thể chất thường xuyên có thể làm giảm testosterone nội sinh và thúc đẩy khởi phát cơn bốc hỏa.

Đối tượng nguy cơ cao bị bốc hỏa

Nam giới sau tuổi 30, trung niên

Từ sau tuổi 30, lượng testosterone bắt đầu suy giảm trung bình 1-2% mỗi năm. Đến độ tuổi trung niên (40 – 60), tỷ lệ nam giới gặp bốc hỏa do suy giảm nội tiết tăng cao.

Người đang điều trị ung thư tuyến tiền liệt

Khoảng 70-80% nam giới điều trị bằng liệu pháp giảm androgen sẽ trải qua hiện tượng bốc hỏa trong quá trình điều trị hoặc sau đó. (Nguồn: American Urological Association, 2020)

Người có lối sống thiếu lành mạnh

Lười vận động, ăn uống không khoa học, sử dụng chất kích thích và thiếu ngủ đều là yếu tố thúc đẩy bốc hỏa. Đây là nhóm có nguy cơ bị rối loạn hormone cao nhất ở người trẻ.

Bốc hỏa ở nam giới có nguy hiểm không?

Ảnh hưởng đến sinh hoạt, tâm lý

Cơn bốc hỏa khiến người bệnh mất tự tin, dễ cáu kỉnh, rối loạn giấc ngủ, mất tập trung, làm giảm hiệu suất làm việc và chất lượng cuộc sống.

Liên quan các bệnh lý mãn tính

Bốc hỏa thường đi kèm với các triệu chứng của hội chứng suy giảm androgen (andropause) và có thể liên quan tới nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường type 2 và béo phì. (Nguồn: Mayo Clinic, 2021)

Khi nào cần đi khám bác sĩ

Nếu cơn bốc hỏa xảy ra kéo dài (>1 tháng), gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, kèm theo giảm ham muốn tình dục, sụt cân bất thường hoặc các dấu hiệu nội tiết khác, người bệnh cần đi khám chuyên khoa nội tiết hoặc nam khoa.

Cách chẩn đoán cơn bốc hỏa ở nam giới

Dựa vào triệu chứng lâm sàng

Chẩn đoán chủ yếu dựa vào khai thác biểu hiện, thời gian, tần suất bốc hỏa cũng như các yếu tố nguy cơ đi kèm. Bác sĩ có thể thực hiện bảng hỏi đánh giá thiếu hụt testosterone (ADAM questionnaire).

Xét nghiệm hormone (testosterone, LH, FSH…)

Xét nghiệm máu giúp đo nồng độ hormone testosterone toàn phần và tự do, LH, FSH để xác định nguyên nhân nội tiết. Giá trị testosterone toàn phần bình thường ở nam là 300–1.000 ng/dL.

Loại trừ các nguyên nhân khác

Bác sĩ cũng cần loại trừ các nguyên nhân nhiễm trùng, tim mạch, ung thư hoặc rối loạn thần kinh thực vật gây triệu chứng tương tự với bốc hỏa.

Biện pháp phòng ngừa, kiểm soát và điều trị bốc hỏa

Thay đổi lối sống, chế độ sinh hoạt

Ngủ đủ giấc, tập luyện thể thao đều đặn, giảm thức uống chứa caffeine, rượu bia, tránh stress là biện pháp đầu tay để kiểm soát tình trạng bốc hỏa lành tính.

Sử dụng liệu pháp hormone nếu cần

Liệu pháp thay thế testosterone (TRT) có thể được chỉ định khi nồng độ testosterone đã giảm thấp và gây ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, cần theo dõi sát các chỉ số về tim mạch, tuyến tiền liệt khi điều trị.

Hỗ trợ tâm lý, giảm stress

Tâm lý trị liệu giúp người bệnh hiểu và kiểm soát các phản ứng cảm xúc do bốc hỏa. Kỹ thuật thư giãn, thiền định, yoga mang lại hiệu quả giảm đáng kể tần suất cơn bốc hỏa.

Kiểm soát các bệnh lý nền

Điều trị tốt các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim mạch sẽ giúp tạo nền tảng sinh lý ổn định, giảm diễn tiến nặng hơn của bốc hỏa.

Các biện pháp tự nhiên, bài thuốc hỗ trợ

Các thảo dược như Nhân sâm, Đông trùng hạ thảo hoặc Maca Peru đã được ghi nhận có tác dụng phục hồi sinh lực, cân bằng nội tiết tố. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước sử dụng.

Câu hỏi thường gặp về bốc hỏa ở nam giới

Hỏi đáp các vấn đề quan tâm

Bốc hỏa ở nam có giống mãn dục nam không? Bốc hỏa là một triệu chứng của hội chứng mãn dục nam. Có ngăn ngừa hoàn toàn được không? Có thể cải thiện đáng kể thông qua thay đổi lối sống kết hợp điều trị nội tiết đúng cách.

Lời khuyên của chuyên gia

Chuyên gia khuyến nghị nam giới sau tuổi 30 nên tầm soát sức khoẻ nội tiết định kỳ, đặc biệt khi thấy xuất hiện dấu hiệu bốc hỏa, giảm ham muốn hay rối loạn sinh lý. Việc can thiệp sớm giúp hạn chế biến chứng và cải thiện chất lượng sống.

Ảnh hưởng của bốc hỏa đến chất lượng đời sống tình dục nam giới

Tác động đến ham muốn, khả năng sinh lý

Bốc hỏa thường đi kèm suy giảm testosterone, làm giảm libido (ham muốn tình dục), rối loạn cương dương, xuất tinh sớm và ảnh hưởng đến chất lượng cực khoái. Ngoài ra, tâm lý e ngại cơn nóng đột ngột cũng khiến nam giới tránh né quan hệ.

Biện pháp cải thiện tình trạng rối loạn chức năng tình dục do bốc hỏa

Các biện pháp như tập luyện vùng chậu, sử dụng testosterone thay thế đúng chỉ định, thực phẩm bổ sung kẽm, vitamin D và các thuốc hỗ trợ cương dương (nếu có chỉ định) được xem là lựa chọn hiệu quả.

Tư vấn hỗ trợ tâm lý về đời sống vợ chồng

Tham vấn tâm lý đôi lứa giúp người bệnh và bạn đời hiểu rõ vấn đề sinh lý, khơi thông cảm xúc và gắn kết. Đây là yếu tố quan trọng để vượt qua khủng hoảng tình dục do nguyên nhân y khoa.

Kết luận: Bốc hỏa ở nam giới không chỉ là dấu hiệu sinh lý bình thường theo tuổi tác mà còn có thể là biểu hiện rối loạn nội tiết nghiêm trọng. Nam giới cần chủ động nắm bắt triệu chứng, duy trì lối sống khoa học và đến gặp bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.

Tài liệu tham khảo

[1] Mayo Clinic. (2021). Andropause – Symptoms and management.

[2] American Urological Association. (2020). Hot flashes in men receiving androgen deprivation therapy.

[3] Hellobacsi.com. Bốc hỏa ở nam giới: Nguyên nhân và Cách khắc phục.

[4] Vinmec.com. Mãn dục nam: Triệu chứng và Hướng điều trị hiệu quả.

[5] Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Những dấu hiệu thiếu hụt testosterone nam giới cần lưu ý.