Tiểu đường có uống rượu vang được không? Giải đáp từ chuyên gia

Người mắc bệnh tiểu đường thường phải tuân thủ chế độ ăn uống nghiêm ngặt để kiểm soát đường huyết. Tuy nhiên, một thắc mắc phổ biến là tiểu đường có uống rượu vang được không? Bài viết này sẽ cung cấp góc nhìn khoa học từ các chuyên gia nội tiết, giúp bạn hiểu rõ lợi ích, rủi ro và hướng dẫn an toàn khi sử dụng rượu vang trong chế độ ăn uống dành cho người tiểu đường.

Lợi ích của rượu vang đối với người bị tiểu đường

Hỗ trợ kiểm soát đường huyết

Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy việc tiêu thụ rượu vang đỏ ở mức độ hợp lý có thể hỗ trợ cải thiện độ nhạy insulin và giúp kiểm soát đường huyết. Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Annals of Internal Medicine (2015), những người mắc tiểu đường tuýp 2 uống mỗi ngày một ly rượu vang đỏ trong 2 năm có chỉ số đường huyết ổn định hơn so với nhóm không uống.

Cải thiện sức khỏe tim mạch

Người tiểu đường có nguy cơ cao mắc các bệnh lý tim mạch. Rượu vang đỏ chứa chất chống oxy hóa như resveratrol có khả năng làm giảm LDL (cholesterol xấu), tăng HDL (cholesterol tốt), từ đó giảm nguy cơ xơ vữa động mạch – yếu tố nguy cơ hàng đầu với bệnh nhân tiểu đường.

Giảm nguy cơ biến chứng và tác động tích cực đến tâm lý

Thưởng thức một lượng vừa phải rượu vang giúp giảm căng thẳng, cải thiện chất lượng giấc ngủ – 2 yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa glucose. Ngoài ra, tinh thần thoải mái cũng làm giảm nồng độ cortisol – hormone ảnh hưởng đến tăng đường huyết.

Tác dụng của polyphenol trong rượu vang đỏ đối với tiểu đường

Rượu vang đỏ chứa nhiều polyphenol, đặc biệt là resveratrol và flavonoid, có khả năng chống viêm, chống oxy hóa và hỗ trợ chuyển hóa glucose ở tế bào. Những hợp chất này giúp cải thiện độ nhạy insulin và bảo vệ tuyến tụy – cơ quan sản xuất insulin.

Những lưu ý và rủi ro khi người tiểu đường uống rượu vang

Ai KHÔNG nên uống rượu vang?

Người mắc bệnh gan, tụy, phụ nữ mang thai, người có tiền sử nghiện rượu tuyệt đối không nên dùng rượu vang dù với liều lượng nhỏ. Ngoài ra, nếu bạn có đường huyết không ổn định hoặc đang điều trị bằng insulin, cần thận trọng khi dùng rượu.

Nguy cơ hạ đường huyết và tác dụng phụ khi kết hợp thuốc

Rượu ức chế quá trình tân tạo glucose ở gan, làm tăng nguy cơ hạ đường huyết sau khi uống (đặc biệt là vào buổi tối) nếu bạn dùng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết nhóm sulfonylurea. Triệu chứng hạ đường huyết (mệt, run, lú lẫn) lại dễ nhầm lẫn với triệu chứng say rượu, gây chậm trễ trong xử lý cấp cứu.

Lưu ý về liều lượng an toàn

Các hướng dẫn quốc tế khuyến nghị: đối với người tiểu đường, **nữ giới nên giới hạn ở 1 ly (~150ml) rượu vang mỗi ngày**, nam giới không quá 2 ly. Uống rượu quá mức sẽ gây tăng triglyceride, béo bụng, giảm tác dụng thuốc – hoàn toàn phản tác dụng ban đầu.

Hướng dẫn sử dụng rượu vang an toàn cho người tiểu đường

Nên lựa chọn loại rượu vang nào?

Người bị tiểu đường nên chọn rượu vang đỏ khô, ít đường (dry red wine), tránh các loại vang ngọt (sweet wine) hoặc vang có pha rượu mạnh (fortified wine). Các loại như Cabernet Sauvignon, Pinot Noir hoặc Merlot thường có hàm lượng polyphenol cao và lượng đường thấp.

Khi nào thì uống rượu vang tốt nhất?

Không nên uống rượu vang khi bụng đói. Thời điểm tốt nhất là dùng trong bữa ăn, kết hợp với thực phẩm chứa protein và chất xơ để giảm tốc độ hấp thụ cồn, ổn định glucose máu tốt hơn. Tuyệt đối không uống vào ban đêm nếu bạn có nguy cơ hạ đường huyết khi ngủ.

Các trường hợp cần tham khảo ý kiến bác sĩ

Trước khi đưa rượu vang vào chế độ ăn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn: đang điều trị bằng insulin, có tiền sử hạ đường huyết không có triệu chứng, mắc bệnh gan/mạch máu, hoặc đang dùng nhiều thuốc chuyển hóa qua gan.

So sánh rượu vang đỏ và rượu vang trắng với người tiểu đường

Ưu nhược điểm từng loại

Rượu vang đỏ có hàm lượng polyphenol và resveratrol cao, có lợi hơn cho sức khỏe tim mạch và chuyển hóa glucose. Rượu vang trắng thường ít chất chống oxy hóa hơn và có xu hướng chứa đường cao hơn nếu là dòng bán ngọt.

Thành phần và ảnh hưởng đến đường huyết

Trong 150ml rượu vang đỏ khô chứa khoảng 0,9g đường, trong khi vang trắng ngọt có thể chứa từ 5–10g đường – mức có thể gây tăng đường huyết sau bữa ăn. Do đó người tiểu đường nên ưu tiên vang đỏ khô, kiểm tra kỹ thành phần trên nhãn trước khi chọn.

Ảnh hưởng lâu dài của rượu vang đối với quá trình kiểm soát tiểu đường (phân tích cập nhật 2024)

Nghiên cứu khoa học mới nhất về rượu vang và tiểu đường

Đầu năm 2024, Viện Nghiên cứu Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) công bố một nghiên cứu gộp từ 27 cuộc thử nghiệm lâm sàng cho thấy uống rượu vang đỏ với liều lượng thấp trong thời gian trên 12 tháng giúp giảm HbA1c trung bình 0,3%. Tuy nhiên hiệu quả còn tùy thuộc cơ địa và lối sống cá nhân.

Tác động tích lũy theo thời gian – lợi và hại

**Tác động tích cực** gồm: giảm viêm, cải thiện lipid máu, hỗ trợ chức năng mạch máu. Tuy nhiên, **tác động tiêu cực** cũng có thể xảy ra nếu sử dụng không đúng cách: tăng men gan, tăng huyết áp, rối loạn giấc ngủ, lệ thuộc cồn. Đặc biệt, sự tích lũy ethanol có thể gây tổn thương thần kinh ngoại vi về lâu dài.

Có nên duy trì thói quen uống rượu vang lâu dài không?

Không có khuyến nghị bắt buộc phải dùng rượu vang để kiểm soát tiểu đường. Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh nhân có điều kiện sức khỏe cho phép, uống điều độ rượu vang kèm theo ăn uống cân bằng và vận động thường xuyên có thể mang lại lợi ích thực sự. Quan trọng là phải kiểm tra chỉ số đường huyết định kỳ và theo sát hướng dẫn của bác sĩ.

Vì vậy, nếu đang thắc mắc tiểu đường có uống rượu vang được không, câu trả lời là: Có, nhưng cần nhiều cân nhắc, liều lượng hợp lý và hiểu biết đúng để tránh phản tác dụng. Đối với người tiểu đường, rượu vang nên được xem như một phần phụ trong lối sống lành mạnh, thay vì là một “phương pháp điều trị”.

Nguồn tham khảo

[1] Gepner, Y. et al. (2015). Effects of Initiating Moderate Alcohol Intake on Cardiometabolic Risk in Adults with Type 2 Diabetes. Ann Intern Med. doi:10.7326/M14-1650

[2] National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism (NIAAA). Alcohol and Diabetes. https://www.niaaa.nih.gov

[3] American Diabetes Association. Guidelines on Alcohol Consumption.

[4] Tạp chí Nội tiết học Việt Nam, Số đặc biệt 2023, Chuyên đề rối loạn chuyển hóa